Gdzieś daleko, daleko stąd  był rozległy ocean, pełen muszli, wodorostów, przecudnych kolorowych ryb i klejnotów. Było tam mnóstwo złota, diamentów, rubinów i szafirow, a strzegły tego Piranie.

Całość bajki pobierz plik.

To opowieść o dwóch tygrysach. Jeden jest duży i nazywa się Tygrys Leśny, a drugi jest malutki i nazywa się Wituś. Oba tygryski zrodziły się w samym  gorącym  wnętrzu ziemi i mieszkały w tropikalnym lesie, pełnym ptaków i kolorwych kwiatów. Nie miały jednak pojęcia o swoim istnieniu, dopóki pewnego dnia nie zetknął ich los.

Całość bajki pobierz plik

Na temat bajek tworzonych przez dzieci, które powstają metodą  3 Magiczne Worki rozmawiamy z dr Aleksandrą Lewandowskaą – Walter z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.

Fundacja GFTR

- Na czym polega terapeutyczna moc bajek?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Bajki są czymś, co dobrze pamiętamy z dzieciństwa. Powstały nie tylko dla dzieci, ale także    służą dorosłym po to, by pokazać im, jak sobie radzić z trudnymi sytuacjami w życiu.

Znaczenie terapeutyczne metafory - z psychologicznego punktu widzenia - dotyczy trzech poziomów, które różnią się głębokością.

Pierwszy poziom polega na tym, że kiedy np. opowiadamy dziecku bajkę o brzydkim kaczątku, to rozumie ono treść bajki wyrażoną wprost. Dla dziecka jest oczywiste, że to bajka o brzydkim ptaszku, który urodził się nie w swoim stadzie.

Drugi poziom już trochę głębszy odnosi się do ludzi.  Na tym poziomie można rozumieć, że jest to opowieść o tym, jak czuje się człowiek wykluczony ze społeczności do której należy. Trzeci najgłębszy poziom – ten najbardziej terapeutyczny - polega na tym, że treść bajki odnosimy do siebie. Cenne jest to, że słyszymy jak ta trudna historia się kończy. W ten sposób możemy znaleźć rozwiązanie również dla siebie.

Ten najgłębszy trzeci poziom można odnaleźć w opowieściach, które powstają metodą „3 Worków”.

 Fundacja GFTR

- Ale o własnych przeżyciach nie mówi się łatwo, dlaczego podczas pracy metodą „3 Worków” problemy i wewnętrzne konflikty zostają ujawnione?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

-  Trudno jest  mówić o swoich problemach wprost. Sytuacja bardzo się zmienia, gdy dzieci wyrażają siebie przez smoka, wróżkę przez zajączka, wyciągniętego z worka. Wylosowana postać pojawiają się w zupełnie nowej przestrzeni i wówczas dużo łatwiej jest mówić  swoich doświadczeniach - cierpieniu, chorobie, lęku przed odrzuceniem.

Dodatkowo w takich „bajkowych” warunkach prościej szuka się rozwiązań dla trudnych sytuacji. Przez to bajka ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju dziecka. Nie tylko intelektualnego rozwoju.

 Fundacja GFTR

- Co w takim razie jeszcze - wspólne tworzenie bajki - rozwija w dzieciach?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- W metodzie „3 Worków” można znaleźć odniesienie do treningu twórczego myślenia.  Dzieci mają same stworzyć bajkę. Jest to otwarte zadanie, które daje im dużo możliwości. Jeśli pojawiają się w trakcie tworzenia tej historii przeszkody, w postaci kolejnych przedmiotów wyciąganych z worków,  to jest pewnego rodzaju przeszkoda. Ta przeszkoda staje się jednocześnie wyzwaniem, które pozwala dodać coś lub nawet zmienić bieg  wydarzeń. Pokonywanie przeszkód, barier, to stały element we wszystkich treningach twórczego myślenia. W taki sposób jest stymulowana kreatywność. Tworzenie bajki ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju intelektualnego i twórczego myślenia, ale ważny jest również rozwój społeczny – praca w grupie. By stworzyć coś wspólnie, dzieci muszą słuchać siebie nawzajem, razem szukać rozwiązań dla trudnych sytuacji.

Fundacja GFTR

- Na podstawie wspólnie stworzonej bajki, przygotowuje się następnie scenariusz przedstawienia. Czy Pani zdaniem pokazywanie na scenie własnej historii ma szczególne znaczenie?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Przygotowywanie przedstawienia znowu służy doskonaleniu pracy zespołowej. Cała grupa decyduje o doborze stroju, czy scenografii. Bez wspólnej, zsynhronizowanej pracy, trudno osiągnąć cel, jakim jest przedstawienie. Poza tym jest jeszcze coś… ogromne zaangażowanie emocjonalne.

Jest duża różnica między tym, kiedy dzieci odgrywają przedstawienie napisane przez kogoś innego, a tym, gdy pokazują opowieść, którą same stworzyły. W tym drugim przypadku ich emocjonalne zaangażowanie jest większe, i emocje przez nich wyrażane są bardziej żywe i spontaniczne. Pokazują to, co od początku do końca same stworzyły. Poza tym, kiedy to jest ich własna historia czują się bardziej swobodne, w dodawaniu nowych elementów, które nie pojawiały się wcześniej w scenariuszu, czy pracy nad bajką.  Spontaniczność, żywiołowość,  pojawia się zawsze wtedy, gdy przedstawiamy własną historię.

Fundacja GFTR

- A na czym polega magia „poluzowania” mechanizmów obronnych, swobodniejszego wyrażania myśli w trakcie wspólnego układania bajki?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Magia metafory polega na tym, że stwarza ona szansę na zagubienie świadomego umysłu.

Chodzi tu o utratę kontroli nad tym co się dzieje i co przeżywamy. Tej utracie kontroli służą takie słowa w bajkach jak: dawno, dawno temu, za górami za lasami, za piątą rzeką, ze siódma górą. Właściwie niewiadomo gdzie. Wówczas świadomy umysł na chwilę traci kontrolę. Ponieważ jest to jakiś tam miś w jakimś tam innym świecie, więc wolno mu przeżywać i myśleć co tylko mu się podoba.

Jeśli w bajce najpierw pojawia się problem, a potem zostaje on rozwiązany, wówczas cała historia trafia znacznie głębiej. Może trafić do poziomu trzeciego, o którym już wcześniej mówiłam, tego poziomu, który ma znaczenie terapeutyczne.

W każdej bajce pojawia się postać, która ma kłopot. Do rozwiązaniu problemu przyczynia się  postać, która ma służyć dobrą radą - mądry ptak, czarodziej, stara babka, ktokolwiek, do kogo bohater udaje się po pomoc. W tym ujawnia się znowu terapeutyczny element baki.

Dziecko uczy się, że w trudnych sytuacjach można zwraca się o pomoc do mądrzejszych od siebie.  Płynie stąd cenna dla rozwoju refleksja, że z każdym kłopotem można sobie poradzić.

Fundacja GFTR

- Dziękujemy za rozmowę.

Bajki, które powstały podczas zajęć prowadzonych przez Gdańską Fundację Terapii i Rozwoju w ramach projektu finansowanego z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich można znaleźć na www.gftr.pl w dziale nasze bajki.

Już od września wznawiamy spotkania 2 grup teatralno - literackich.

Jeden zespół będzie się spotykał w Szkole Podstawowej nr 44, drugi w Szkole Podstawowej nr 24 w Gdańsku. W szkole przy ul. Lilii Wenedy mamy 2 wolne miejsca. Osoby chętne prosimy o telefon - 604 966 390.

Z zajęć skorzysta 10 dzieci. Zajęcia tradycyjnie poprowadzi arteterapeutka Alina Wiśniewska

Dodatkowo również od września będą prowadzone zajęcia plastyczne przy ul.Kisielewskiego 12 w Gdańsku Wrzeszczu. Spotkania będzie prowadziła psycholog - arteterapeutka Iza Piotrowska.

Finansowanie spotkań uzyskaliśmy z PFRON za pośrednictwem gdańskiego MOPR.

Na temat bajek tworzonych przez dzieci, które powstają metodą „3 Worków” rozmawiamy z dr Aleksandrą Lewandowska – Walter z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.

- Na czym polega terapeutyczna moc bajek?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Bajki są czymś, co dobrze pamiętamy z dzieciństwa. Powstały nie tylko dla dzieci, ale także służą dorosłym po to, by pokazać im, jak sobie radzić z trudnymi sytuacjami w życiu. Znaczenie terapeutyczne metafory - z psychologicznego punktu widzenia - dotyczy trzech poziomów, które różnią się głębokością.Pierwszy poziom polega na tym, że kiedy np. opowiadamy dziecku bajkę o brzydkim kaczątku, to rozumie ono treść bajki wyrażoną wprost. Dla dziecka jest oczywiste, że to bajka o brzydkim ptaszku, który urodził się nie w swoim stadzie. Drugi poziom już trochę głębszy odnosi się do ludzi.  Na tym poziomie można rozumieć, że jest to opowieść o tym, jak czuje się człowiek wykluczony ze społeczności do której należy. Trzeci najgłębszy poziom – ten najbardziej terapeutyczny - polega na tym, że treść bajki odnosimy do siebie. Cenne jest to, że słyszymy jak ta trudna historia się kończy. W ten sposób możemy znaleźć rozwiązanie również dla siebie.Ten najgłębszy trzeci poziom można odnaleźć w opowieściach, które powstają metodą „3 Worków”. 

- Ale o własnych przeżyciach nie mówi się łatwo, dlaczego podczas pracy metodą „3 Worków” problemy i wewnętrzne konflikty zostają ujawnione?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

-  Trudno jest  mówić o swoich problemach wprost. Sytuacja bardzo się zmienia, gdy dzieci wyrażają siebie przez smoka, wróżkę przez zajączka, wyciągniętego z worka. Wylosowana postać pojawiają się w zupełnie nowej przestrzeni i wówczas dużo łatwiej jest mówić  swoich doświadczeniach - cierpieniu, chorobie, lęku przed odrzuceniem. Dodatkowo w takich „bajkowych” warunkach prościej szuka się rozwiązań dla trudnych sytuacji. Przez to bajka ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju dziecka. Nie tylko intelektualnego rozwoju. 

- Co w takim razie jeszcze - wspólne tworzenie bajki - rozwija w dzieciach?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- W metodzie „3 Worków” można znaleźć odniesienie do treningu twórczego myślenia.  Dzieci mają same stworzyć bajkę. Jest to otwarte zadanie, które daje im dużo możliwości. Jeśli pojawiają się w trakcie tworzenia tej historii przeszkody, w postaci kolejnych przedmiotów wyciąganych z worków,  to jest pewnego rodzaju przeszkoda. Ta przeszkoda staje się jednocześnie wyzwaniem, które pozwala dodać coś lub nawet zmienić bieg  wydarzeń. Pokonywanie przeszkód, barier, to stały element we wszystkich treningach twórczego myślenia. W taki sposób jest stymulowana kreatywność. Tworzenie bajki ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju intelektualnego i twórczego myślenia, ale ważny jest również rozwój społeczny – praca w grupie. By stworzyć coś wspólnie, dzieci muszą słuchać siebie nawzajem, razem szukać rozwiązań dla trudnych sytuacji.

- Na podstawie wspólnie stworzonej bajki, przygotowuje się następnie scenariusz przedstawienia. Czy Pani zdaniem pokazywanie na scenie własnej historii ma szczególne znaczenie?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Przygotowywanie przedstawienia znowu służy doskonaleniu pracy zespołowej. Cała grupa decyduje o doborze stroju, czy scenografii. Bez wspólnej, zsynhronizowanej pracy, trudno osiągnąć cel, jakim jest przedstawienie. Poza tym jest jeszcze coś… ogromne zaangażowanie emocjonalne.

Jest duża różnica między tym, kiedy dzieci odgrywają przedstawienie napisane przez kogoś innego, a tym, gdy pokazują opowieść, którą same stworzyły. W tym drugim przypadku ich emocjonalne zaangażowanie jest większe, i emocje przez nich wyrażane są bardziej żywe i spontaniczne. Pokazują to, co od początku do końca same stworzyły. Poza tym, kiedy to jest ich własna historia czują się bardziej swobodne, w dodawaniu nowych elementów, które nie pojawiały się wcześniej w scenariuszu, czy pracy nad bajką.  Spontaniczność, żywiołowość,  pojawia się zawsze wtedy, gdy przedstawiamy własną historię.

- A na czym polega magia „poluzowania” mechanizmów obronnych, swobodniejszego wyrażania myśli w trakcie wspólnego układania bajki?

Dr Aleksandra Lewandowska – Walter

- Magia metafory polega na tym, że stwarza ona szansę na zagubienie świadomego umysłu.

Chodzi tu o utratę kontroli nad tym co się dzieje i co przeżywamy. Tej utracie kontroli służą takie słowa w bajkach jak: dawno, dawno temu, za górami za lasami, za piątą rzeką, ze siódma górą. Właściwie niewiadomo gdzie. Wówczas świadomy umysł na chwilę traci kontrolę. Ponieważ jest to jakiś tam miś w jakimś tam innym świecie, więc wolno mu przeżywać i myśleć co tylko mu się podoba.

Jeśli w bajce najpierw pojawia się problem, a potem zostaje on rozwiązany, wówczas cała historia trafia znacznie głębiej. Może trafić do poziomu trzeciego, o którym już wcześniej mówiłam, tego poziomu, który ma znaczenie terapeutyczne. W każdej bajce pojawia się postać, która ma kłopot. Do rozwiązaniu problemu przyczynia się  postać, która ma służyć dobrą radą - mądry ptak, czarodziej, stara babka, ktokolwiek, do kogo bohater udaje się po pomoc. W tym ujawnia się znowu terapeutyczny element baki. Dziecko uczy się, że w trudnych sytuacjach można zwraca się o pomoc do mądrzejszych od siebie.  Płynie stąd cenna dla rozwoju refleksja, że z każdym kłopotem można sobie poradzić.

- Dziękujemy za rozmowę.

Bajki, które powstały podczas zajęć prowadzonych przez Gdańską Fundację Terapii i Rozwoju w ramach projektu finansowanego z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich można znaleźć na www.gftr.pl w dziale nasze bajki.

Gdańska Fundacja Terapii i Rozwoju zaprasza na bezpłatne 3 - dniowe szkolenie dla osób, które pracują z niepełnosprawnymi dziećmi.

"Asystuję i pomagam – podstawowe zagadnienia dotyczące pracy z dziećmi z niepełnosprawnością z elementami arteterapii." to szkolenie przeznaczone dla wolontariuszy, którzy pomagają niepełnosprawnym dzieciom lub zamierzają to robić w przyszłości.

Ze szkolenia mogą też skorzystać członkowie rodzin, w których występuje niepełnosprawność i którzy są mieszkańcami Gdańska.

Termin: 9 - 10 oraz 16 czerwiec 2012 r. w godz. 9.00 – 17.00

Miejsce: Gdańsk Wrzeszcz, ul. Kisielewskiego 12

W programie:

1.Zasady pierwszego kontaktu z dzieckiem z niepełnosprawnością.

Pogłębienie umiejętności pomocy dziecku z niepełnosprawnością w jego codziennym funkcjonowaniu.

Podstawy skutecznej komunikacji, znaczenie komunikacji niewerbalnej.

Jak efektywnie pomagać i dbać o swoje zdrowie - opieka nad osobą niepełnosprawną pod kątem zminimalizowania powikłań.

2.Techniki arteterapii w kontakcie z dzieckiem niepełnosprawnym

Przedstawienie autorskiej metody Fundacji GFTR „3 Worki” służącej m.in. rozwojowi kreatywnego myślenia.

Sztuka origami.

Nauka zabaw służących zwiększaniu poczucia bezpieczeństwa w grupie.

Problemy emocjonalne dzieci z niepełnosprawnością i proste sposoby radzenia sobie z tym.

3.Techniki relaksacyjne, zadbanie o komfort psychiczny wolontariusza, rodzica w trudnej sytuacji emocjonalnej.

Szkolenie poprowadzą:  Alina Wiśniewska - arteterapeutka oraz Mirella Kozakiewicz – fizjoterapeutka z wieloletnim doświadczeniem ). Podczas szkolenia przekazywana będzie zarówno wiedza teoretyczna, jak i ćwiczenia praktyczne. Uczestnicy otrzymają zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.

Zgłoszenia przyjmujemy mailowo do 7 czerwca o zakwalifikowaniu się na szkolenie decyduje kolejność zgłoszeń oraz motywacja osoby zgłaszającej się. Ilość miejsc ograniczona!

Wypełnioną ankietę zgłoszeniową prosimy przesłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Szkolenie jest finansowane ze środków Gminy Gdańsk

Pobierz ankietę zgłoszeniową i prześlij na Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Gdańska Fundacja Terapii i Rozwoju zaprasza na bezpłatne 3 - dniowe szkolenie dla osób, które pracują z niepełnosprawnymi dziećmi.

"Asystuję i pomagam – podstawowe zagadnienia dotyczące pracy z dziećmi z niepełnosprawnością z elementami arteterapii." to szkolenie przeznaczone dla wolontariuszy, którzy pomagają niepełnosprawnym dzieciom lub zamierzają to robić w przyszłości.

Ze szkolenia mogą też skorzystać członkowie rodzin, w których występuje niepełnosprawność i którzy są mieszkańcami Gdańska.

Termin: 9 - 10 oraz 16 czerwiec 2012 r. w godz. 9.00 – 17.00

Miejsce: Gdańsk Wrzeszcz, ul. Kisielewskiego 12

W programie:

1.Zasady pierwszego kontaktu z dzieckiem z niepełnosprawnością.

Pogłębienie umiejętności pomocy dziecku z niepełnosprawnością w jego codziennym funkcjonowaniu.

Podstawy skutecznej komunikacji, znaczenie komunikacji niewerbalnej.

Jak efektywnie pomagać i dbać o swoje zdrowie - opieka nad osobą niepełnosprawną pod kątem zminimalizowania powikłań.

2.Techniki arteterapii w kontakcie z dzieckiem niepełnosprawnym

Przedstawienie autorskiej metody Fundacji GFTR „3 Worki” służącej m.in. rozwojowi kreatywnego myślenia.

Sztuka origami.

Nauka zabaw służących zwiększaniu poczucia bezpieczeństwa w grupie.

Problemy emocjonalne dzieci z niepełnosprawnością i proste sposoby radzenia sobie z tym.

3.Techniki relaksacyjne, zadbanie o komfort psychiczny wolontariusza, rodzica w trudnej sytuacji emocjonalnej.

Szkolenie poprowadzą:  Alina Wiśniewska - arteterapeutka oraz Mirella Kozakiewicz – fizjoterapeutka z wieloletnim doświadczeniem ). Podczas szkolenia przekazywana będzie zarówno wiedza teoretyczna, jak i ćwiczenia praktyczne. Uczestnicy otrzymają zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.

Zgłoszenia przyjmujemy mailowo do 7 czerwca o zakwalifikowaniu się na szkolenie decyduje kolejność zgłoszeń oraz motywacja osoby zgłaszającej się. Ilość miejsc ograniczona!

Wypełnioną ankietę zgłoszeniową prosimy przesłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Szkolenie jest finansowane ze środków Gminy Gdańsk

Pobierz ankietę zgłoszeniową i prześlij na Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Film pt. Bajki wyciągnięte z worków, autorstwa Hanny Krauze został pokazany 
 w  Finlandii.

Na północ nasz film zawiozła wolontariuszka Iwona Postoła, która wyjechała do Finlandii
na wizytę studyjną.

Film przedstawiajacy pracę dzieci metodą 3 Worki,  wzbudził zainteresowanie i został bardzo dobrze odebrany.
Nie ukrywamy, że takie wieści motywują nas do dalszej, jeszcze bardziej wytężonej pracy
z dziećmi oraz do udoskonalania naszej metody.

Serdecznie dziękujemy za słowa uznania. Fundacja  GFTR.

Film pt. Bajki wyciągnięte z worków, autorstwa Hanny Krauze został pokazany
w Finlandii.

Na północ nasz film zawiozła wolontariuszka Iwona Postoła, która wyjechała do Finlandii
na wizytę studyjną.

Film przedstawiajacy pracę dzieci metodą 3 Worki,  wzbudził zainteresowanie i został bardzo dobrze odebrany.
Nie ukrywamy, że takie wieści motywują nas do dalszej, jeszcze bardziej wytężonej pracy
z dziećmi oraz do pracy nad udoskonalaniem naszej metody.

Serdecznie dziękujemy za słowa uznania. Fundacja  GFTR.

Metoda 3 Worki jest inspirowana działaniami londyńskiego ośrodka rozwoju kreatywności dzieci Children's Story Centre Discover.

Opis metody  3 Magiczne Worki – 

W 3 kolorowych workach znajdują się 3 kategorie przedmiotów:

1 worek – materiały o różnych kolorach, różniące się w dotyku

2 worek – przedmioty, które są inspiracją do wymyślenia bajkowej postaci

3 worek – niespodzianki, zbieranina przedmiotów, z których się korzysta wtedy, gdy opowieść się urywa

Uczestnicy warsztatów wyciągają przedmioty z worków z zamkniętymi oczami. Osoba prowadząca moderuje pracą grupy. W ten sposób powstaje grupowa bajka opowieść lub książka oparta na faktach.

Podczas tworzenia bajki dzieci bardzo angażują się emocjonalnie, pracują ze swoimi emocjami, uwalniają wewnętrzne konflikty.

Treść bajki jest zapisywana - najczęściej przez wolontariusza, który uczestniczy w zajęciach.

Zapisany tekst jest następnie redagowany przez osobę dorosłą posiadająca odpowiednie umiejętności.

Zapisana bajka jest odczytywana na następnych zajęciach, można ja kontynuować lub coś w niej poprawić - jeśli chce tego grupa. 

Metoda 3 Worki wykorzystuje elementy nowoczesnej aktywnej edukacji oraz kontakt ze sztuką, co pozwala na nieskrępowany rozwój dziecięcego potencjału.

– Nie dostrzega się roli sztuki w rozwoju kreatywnego myślenia – mówił  prof. Sławomir Ratajski, sekretarz generalny Polskiego Komitetu ds. UNESCO.  – Kultura i sztuka powinny być w centrum edukacji, a nie, jak to zwykle bywa, na jej marginesie.

Prof. Ratajski dodaje, że jak wynika z badań, czynny kontakt ze sztuką pobudza wyobraźnię, inteligencję, zdolność krytycznego myślenia.

Jego wypowiedź pojawiła się podczas konferencji "Edukacja poprzez kulturę. Kreatywność i innowacyjność", którą zorganizował Polski Komitet ds. UNESCO wraz z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego w marcu 2011 r.

Wg najnowszych badań aktywne formy edukacji są o wiele bardziej skuteczne niż bierny odbiór treści np. podczas słuchania. Istotą metod aktywnych jest uczenie się przez doświadczenie i działanie. Piramida zapamiętywania ukazuje zależność pomiędzy zdolnością zapamiętywania, a zastosowaną metodą /tzw. stożek Dale'a/.
ILE UCZEŃ ZAPAMIĘTUJE?
10 % - tego co słyszy
20 % - tego co widzi
40 % - tego o czym rozmawia, dyskutuje
90 % - tego co robi  gdy uczy się przez działanie, w którym sam podejmuje decyzje

Dlatego dążąc do aktywizowania uczniów należy włączać w proces uczenia i zapamiętywania jak najwięcej zmysłów. Aktywność twórcza i samodzielne dochodzenie do celu sprzyja pogłębieniu zdobywanej wiedzy, jej operatywności i trwałości. Proponowane przez nas metody pracy z dziećmi angażują je w możliwie najbardziej efektywny, aktywny sposób. Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, że na opowieści potrafią się skupić nawet dzieci nadpobudliwe i z problemami w zachowaniu.